تمدن: ایدئولوژی مسلط برای تقویت «دیگری‌سازی»
DOI::
https://doi.org/10.22046/LA.2023.04کلمات کلیدی:
تمدن, چیرگی (سلطه‌گری), ایدئولوژی, دیگری‌سازی, پسااستعماریچکیده
تمدن، با آنکه مفهومی فرسوده و بیش از اندازه به کار رفته است که با شور و شوقی خاص برای تمایزگذاری میان توانایی جامعه‌ها در پیشرفت یا عدم پیشرفت در زمان و مکان — با در نظرگیری ویژگی‌های درونی و بیرونی — استفاده می‌شود، اما در برابر کوشش جامعه‌های پسااستعماری برای دگرگون‌سازی گفتمان استعماری به عاملی برای خودتوانمندسازی و بازآفرینی هویت اصلی و دیرزمان گمشده‌شان ایستادگی می‌کند. این مقاله در تلاشی برای پرداختن به خطری که این مفهوم در به دام انداختن آگاهی پسااستعماری در بازی «دیگری‌سازی» ایفا می‌کند، مفهوم تمدن را به مثابه ایدئولوژی چیره‌گر برای اجرای دیگری‌سازی در قالب یک آموزه بررسی می‌کند. دیگری‌سازی شکل‌های گوناگونی به خود می‌گیرد که از جمله آن‌ها، ایجاد و حفظ ابزارهای مختلف برای تعریف «خود» به منظور تعریف «باقی» به عنوان «دیگری» است. برای توضیح این فرآیند، پژوهشگر نخست تاریخ مفهوم و دگردیسی‌های تاریخی آن را ترسیم می‌کند و سپس اهمیت ظهور آن پس از عصر روشنگری را روشن می‌سازد. مقاله در ادامه آشکار می‌کند که تمدن چگونه همواره یک ایدئولوژی استعماری بوده که با ابزارهای گفتمانی گوناگون آفریده و حفظ شده تا آینده جامعه‌های پسااستعماری را شکل دهد. در پایان، پژوهشگر برای آن دسته از تمدن‌هایی که نه با مرزهای جغرافیایی، مذهبی یا فرهنگی، بلکه با اشتراک تجربه زیردست در برابر یک تمدن مسلط واحد بوده‌اند، اصطلاح «تمدن‌های پسااستعماری» را پیشنهاد می‌دهد.
مراجع
Ashcroft, B. (2001). On post-colonial futures: Transformations of a colonial culture. A&C Black.
Ashcroft, B., Griffiths, G., & Tiffin, H. (2003). The empire writes back: Theory and practice in post-colonial literatures (2nd ed.). Routledge.
Ateş, D. (2008). Civilization and universal history in conceptualizing globalization. Zonguldak Karaelmas University Journal of Social Sciences, *4*(8), 171-184.
Blumenbach, J. F. (1775). De generis humani varietate nativa [On the natural variety of mankind]. Apud Vandenhoek et Ruprecht.
Braudel, F. (1980). On history (S. Matthews, Trans.). University of Chicago Press. (Original work published 1969)
Boer, R. (2005). Civilization. In T. Bennett, L. Grossberg, & M. Morris (Eds.), New keywords: A revised vocabulary of culture and society (pp. 31-33). Blackwell Publishing.
Cox, R. W. (2000). Thinking about civilizations. Review of International Studies, *26*(5), 217–234. https://doi.org/10.1017/S0260210500002176
Ferguson, A. (1767). An essay on the history of civil society. A. Millar & T. Caddel.
Launay, R. (2021). Savagery in 18th-century Scotland: An intellectual portrait of Adam Ferguson. In Bérose - Encyclopédie internationale des histoires de l'anthropologie. https://www.berose.fr/article2168.html
Linnaeus, C. (1735). Systema naturae.
Makolkin, A. (2014). Aristotle’s idea of civilized man and pathway to civilization. Biocosmology–neo-Aristotelism, *4*(4), 369-379.
Mazlish, B. (2004). Civilization and its contents. Stanford University Press.
Mirabeau, V. R., marquis de. (1883). L'ami des hommes, ou, Traité de la population. Guillaumin.
Morton, S. G. (1844). Crania Aegyptiaca: Or, observations on Egyptian ethnography, derived from anatomy, history, and the monuments. John Penington.
Morton, S. G., & Combe, G. (1839). Crania Americana; or, a comparative view of the skulls of various aboriginal nations of North and South America. J. Dobson.
Staszak, J. F. (2009). Other/otherness. In R. Kitchin & N. Thrift (Eds.), International encyclopedia of human geography (Vol. 8, pp. 43-47). Elsevier.
Strange, S. (1995). The defective state. Daedalus, *124*(2), 55–74.
Ferguson, A. (1995). An essay on the history of civil society (F. Oz-Salzberger, Ed.). Cambridge University Press. (Original work published 1767)
##submission.downloads##
چاپ شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2023 Amaria MEHDAOUI
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
فصلنامه هنر زبان یک مجله دسترسی آزاد است و مقالات پس از پذیرش در دسترس عموم قرار می گیرند و استفاده از آن با ذکر منبع آزاد است